Nederlands 
Deutsch Gedurende de hele 80-jarige oorlog, van 1568 tot 1648 lag Mook precies midden in de frontlinie. Dan weer werd Nijmegen ingenomen door de protestantse Staatse troepen dan weer heroverd door de katholieke Spaanse. Dan weer werden de katholieken vervolgd dan weer de protestanten. Bij de slag op de Mookerheide in 1574, waarvoor de Spanjaarden kortstondig het beleg van Leiden opschortten, hebben de twee broers van Willem van Oranje, Lodewijk en Hendrik van Nassau jammerlijk het leven gelaten.
In onze rooms katholieke streken hebben zij voor hun inzet van kapitaal, lijf en leden nauwelijks waardering ontvangen. Immers de slag werd verloren, zij waren van protestantse huize, en konden hun huurlingen te weinig soldij bieden die daarom de toch al verarmde streken plunderden. Omgekeerd hadden ook de Staatsen uiteraard weinig op met de Papen, want het was immers voornamelijk een religieuze vete die werd uitgevochten. Ook de latere koning Willem III vond dat een monument ter nagedachtenis aan de twee Nassau gebroeders niet op roomse grond mocht worden aangebracht en zo is er heden ten dage alleen in de protestantse kerk in Heumen een gedenkmonument te zien.
Het is van belang dat de geschiedenis van het verzet tegen de Spaanse overheersing, die uitmondde in de Tachtigjarige Oorlog, maar op de Mookerheide jammerlijk faalde, gekend wordt.
Bijzonder lezenswaardig is het boek "Noodweer " van Theo van Brunschot. Een verhaal over het leven van een boerenfamilie die voortdurend wankelt en kraakt onder het krijgsgeweld van de Tachtigjarige Oorlog maar overeind blijft. In de streek heerst vaak bittere armoede wat in schril contrast staat met de overvloedige welvaart van de Gouden Eeuw die aanbreekt in het westen van de nieuwe Republiek.
Stichting Huys te Moock draagt deze geschiedenis uit met de lokale verhalen, legendes, lezingen, en wandelingen op de Mookerheide.
Ysbrandt Roovers
