Nederlands 
Deutsch 
Bevelhebberstaf Willem van Oranje terug in Nederland.
Tijdens het staatsbezoek aan Vaticaanstad van donderdag 22 juni 2017 ontving koning Willem-Alexander een door de Spanjaarden buitgemaakte baton of bevelhebbersstaf. De staf heeft waarschijnlijk toebehoord aan één van Willem van Oranje’s broers (Hendrik of Lodewijk van Nassau) die in 1574 het bevel voerden bij de Slag op de Mookerheide. Louis Sloos, conservator van het Nationaal Militair Museum, kwam de staf op het spoor en was aanwezig bij de uitreiking. De staf zal in 2018 te zien zijn in de speciale tentoonstelling ‘Willem’ in het Nationaal Militair Museum. Historiek stelde de historicus onderstaande vragen.
Waar komt dat gebruik vandaan om een bevelhebber een staf te geven? Wat is de betekenis daarvan?
Tijdens de Renaissance kwam de baton op grote schaal in gebruik bij bevelhebbers, als een overblijfsel uit de Oudheid. Tijdens de Italiaanse Oorlogen in de 15e en 16e eeuw zien we ze veel bij de befaamde condottieri, de Italiaanse bevelhebbers van huurlingenlegers. Zelf ben ik van mening dat het gebruik van de baton door deze vaak stoere en geduchte krijgsheren van grote invloed is geweest op het gebruik van de baton door bevelhebbers in Europa, die zich daar graag aan spiegelden. De Italiaanse Oorlogen duurden verder erg lang en er waren vele landen bij betrokken, dus het gebruik kon zich makkelijk verspreiden.
Hoe is deze staf bij het Vaticaan terechtgekomen en wat hebben de Jezuïeten ermee te maken?
Deze baton is tijdens de Slag op de Mookerheide buitgemaakt door de Spanjaarden en geschonken aan Requesens, de toenmalige Spaanse landvoogd in de Nederlanden (de opvolger van Alva). De baton is vervolgens altijd bewaard gebleven binnen de familie Requesens. Toen deze familie was uitgestorven is het paleis van de Requesens in Barcelona met inhoud, waaronder een familiearchief met deze baton, geschonken aan de jezuïeten. De jezuïeten hebben het archief later overgedragen aan het Nationaal Archief van Catalonië, maar de baton hebben zij gehouden. De staf is voor het staatsbezoek van de Koning en de Koningin tijdelijk overgebracht naar het Vaticaan om dit bijzondere reliek onder de aandacht te brengen van het koningspaar en symbolisch te overhandigen aan de koning en vervolgens de directeur van het Nationaal Militair Museum als voorproefje op de overbrenging en vertoning van het stuk in Nederland bij ons.
Wat is de kans dat hij daadwerkelijk van Willem van Oranje is geweest en hoe weet je/zie je dat?
De jezuïeten noemen het de baton van Willem van Oranje. De baton is geweest van een Nederlandse bevelhebber onder Willem van Oranje, wiens wapen op de baton staat. Verder staat er onder meer een Nederlandse tekst op die duidelijk refereert aan het feit dat de eigenaar van de baton de prins diende. De baton moet persoonlijk door of uit naam van Willem van Oranje aan betreffende bevelhebber zijn gegeven en in die zin is deze van Willem van Oranje afkomstig. Mogelijk is de baton gebruikt door Willems broer, Lodewijk van Nassau, maar dat is nog niet met zekerheid te zeggen. Lodewijk was bij Mookerheide de opperbevelhebber. Hij kwam net als zijn broer Hendrik en een Duitse bevelhebber om het leven. Hun lichamen zijn zelfs nooit teruggevonden.
Hoe ben je de staf op het spoor gekomen? Wat was de aanleiding voor je onderzoek?
Ik kwam de baton op het spoor tijdens onderzoek voor onze tentoonstelling ‘Willem’ over Willem van Oranje die volgend jaar te zien zal zijn in het Nationaal Militair Museum in het kader van het feit dat het in 2018 precies 450 jaar geleden is dat de Nederlandse Opstand begon. Voor deze tentoonstelling willen we zoveel mogelijk van en uit de directe omgeving van Willem van Oranje laten zien, objecten dus zoals de baton. De baton uiteindelijk in Spanje traceren was niet zo gemakkelijk en heeft zo’n half jaar geduurd nadat ik diverse keren was doorgestuurd. Al met al ben ik er ruim een jaar mee bezig geweest.
Bron: http://historiek.net/bevelhebberstaf-willem-van-oranje-terug-in-nederland/69784/
Wapen van Willem van Oranje op de bevelhebberstaf
