Op 29 oktober 2018 bezochten 2 bestuursleden (Maarten Vierhout en Paul Otten) van Stichting Huys te Moock het symposium “Feiten en Vooroordelen over de Tachtigjarige Oorlog” in de Sint Catharijnekerk te Den Briel.
Een historische locatie, want in deze kerk is Willem van Oranje op 12 juni 1575 getrouwd met zijn derde vrouw Charlotte van Bourbon. In 2018 is het 450 jaar geleden dat de Tachtigjarige Oorlog begon: de opstand van de Nederlandse gewesten onder leiding van Willem van Oranje tegen hun landsheer koning Filips II van Spanje.
In het kader van dit herdenkingsjaar organiseerde Historisch Museum Den Briel het symposium Feiten en Vooroordelen over de Tachtigjarige Oorlog. Den Briel is een bijzonder geschikte locatie voor dit symposium, omdat op 1 april 1572 de stad werd ingenomen door de Watergeuzen. De eerste stad die in naam van Oranje werd ingenomen en wordt door velen gezien als het eigenlijk begin van de Tachtigjarige oorlog. De schildspreuk van de stad refereert hieraan: Libertatis Primitiae, “eersteling der vrijheid”. Het symposium was toegankelijk voor alle belangstellenden; van de circa honderd deelnemers was een deel beroepshalve aanwezig: zoals geschiedenisleraren en museumdirecteuren en een deel was aanwezig uit hoofde van een lidmaatschap van een historische stichting of vereniging. Veel van wat in de geschiedenisboekjes staat blijkt geschiedkundig niet juist, maar werd in die tijd gebruikt als propaganda. De geschiedenis wordt ingekleurd door de bril van de overwinnaar. Ook toen was “nepnieuws” aan de orde van de dag.
De onderwerpen die aan de orde kwamen waren o.a:
1. Op grond van zijn onderzoek komt één van de sprekers tot de conclusie dat de repressie door de hertog van Alva veel erger had gekund. Hij betoogt dat Alva zijn reputatie van ongehoorde bloeddorst vooral te danken heeft aan de Nederlanders die in opstand kwamen. (Roel Slachmuylders)
2. Prins Maurits staat bekend als een groot veldheer, terwijl men dat van Willem van Oranje niet kan zeggen. Veranderingen in de krijgswetenschap en onderzoek in de laatste twee decennia laten zien dat het bestaande beeld van de twee echter moeilijk houdbaar is. Maurits erfde een leger waar hij weinig aan veranderde, terwijl Willem van Oranje - gedwongen door omstandigheden - juist bijdroeg aan de professionalisering van zijn troepenmacht. (Erik Swart)
3. Vaak wordt aangenomen dat de rol van Anna van Saksen klein was; de tweede vrouw van Willem van Oranje zou zich vooral bezighouden met wereldse zaken. Maar uit nieuw bronnenonderzoek blijkt dat Anna van Saksen zo haar eigen agenda had. De tweede vrouw van Willem van Oranje weigerde zich te laten gebruiken als pion in de strijd die later de Opstand zou gaan heten, ook vanuit haar godsdienstige overtuigingen. (Femke Deen)
4. Waarom wordt het jaar 1568 gezien als het begin van de Tachtigjarige Oorlog? Andere data tussen 1559 (Philips II verlaat de Nederlanden) en 1572 (inname van Den Briel) als het begin van de oorlog zijn ook goed te verdedigen. Was het begin van de oorlog wel net zo goed te duiden als het einde in 1648 met de Vrede van Munster? (Simon Groenveld)
5. De geuzen zijn al lang niet meer de helden of troetel-strijders die zij in het verleden voor (gereformeerd) Nederland waren. Het waren kapers die zich onder het mom van de religie grote wreedheden permitteerden.
Concluderend een leerzame en welbestede dag in het mooie en historische Den Briel.